Ajurweda: dieta dla vata, czyli jedz ciepłe posiłki!

Vata budują żywioły przestrzeni (akaśa) i powietrza (waju) charakteryzujące się suchością, lekkością i chłodem. Dlatego też najważniejsze dla osób tej konstytucji jest zwiększenie w swojej diecie pokarmów równoważących owe cechy, czyli pokarmów nawilżających, ciężkich i ciepłych. Dobrym przykładem są tu zupy szczególnie te gęste i pożywne, gotowane zboża, duszone warzywa, gęste aromatyczne sosy i pożywne dania jednogarnkowe.

Ogólne zasady diety dla typu vata

Smaki równoważące dosha vata to smak słodki, kwaśny i słony.

Smaki gorzki, cierpki i ostry zaburzają tę dosha i dlatego nie powinno się ich za często używać.

Vata powinna unikać dużej różnorodności pokarmów w czasie pojedynczego posiłku.

Najlepsze są dla osób tej konstytucji obiady odżywcze i łagodne ale jednodaniowe.

Vata nie powinna jeść fast foodu.

Powinna też starać się ograniczać chipsy, słone przekąski i frytki, które przeważnie bardzo lubi.

Bardzo często vata przejada się z premedytacją pożywieniem o byle jakiej jakości. Jako, że nie ma tendencji do tycia na wadze nie przybiera jednak jej zdrowie oraz stan psychiczny zawsze na tym ucierpią.

Osoby typu vata najbardziej ze wszystkich dosha powinny starać się spożywać posiłki powoli i w spokojnej atmosferze – skupiając się tylko na jedzeniu.

Nie powinny też omijać posiłków ponieważ potrzebują stałego źródła energii w ciągu całego dnia.

Trzeba też brać pod uwagę że element vata nasila się wraz z wiekiem, a więc im jesteśmy starsi coraz łatwiej ulega zaburzeniu.

Vata powinna jeść 4 posiłki dziennie. Ważne jest tu codzienne śniadanie. Najlepsze są dla niej wszelkie owsianki i kleiki zbożowe z owocami.

Jeśli vata woli może wybrać lżejsze śniadanie na przykład owoce na rzecz szybciej zjedzonego wczesnego lunchu.

Pokarmy i napoje polecane dla dosha vata powinny być w większości ciepłe. Lody, mrożone desery i zimne napoje powinny osoby typu vata spożywać bardzo rzadko.
Poniżej pokarmy, których osoba o konstytucji vata powinna jeść więcej oraz takie, które powinna ograniczyć.

Pokarmy dla osób typu vata:

OWOCE

• morele
• awokado
• banany
• jagody
• wiśnie
• kokosy
• grejpfruty
• winogrona
• cytryn
• limonki
• mango
• melony
• pomarańcze
• papaja
• rabarbar
• brzoskwinie
• ananasy
• maliny
• namoczone śliwki
• namoczone rodzynki

Ważne aby wszystkie owoce były słodkie, ciężkie i wilgotne. Vata powinna spożywać także owoce gotowane, duszone i pieczone.

Należy jeść rzadziej: wszelkie owoce suche i suszone (niektóre można zjeść po namoczeniu), jabłka (można je jeść po ugotowaniu lub upieczeniu), owoce cierpkie jak żurawina czy granaty oraz arbuzy.

WARZYWA

• szparagi
• buraki
• awokado
• marchewki
• ogórki
• czosnek
• gotowana zielona fasolka
• duszona lub gotowana cebula
• gotowane ziemniaki
• słodkie ziemniaki
• rzodkiewki
• duszone lub pieczone cukinie
• dynie
• oliwki

Ważne aby część z nich była blanszowana, gotowana, pieczona lub duszona. W większości warzywa powinna charakteryzować pewna ciężkość.

Zielone warzywa liściaste są konieczne do utrzymania dobrego zdrowia, a w szczególności do skierowania organizmu w stronę zasadową o raz zbudowania zdrowej krwi.

Powinna spożywać je vata wyłącznie ze sporą ilością olejów dobrej jakości, sosów lub orzechów. Dla dosha vata szczególnie cenne są warzywa morskie – wszelkie glony i algi ze względu na ogrom minerałów, które mogą odżywić suchą skórę i włosy vata a także wspomóc jej gospodarkę hormonalną.

Należy jeść rzadziej:

• surowe brokuły
• brukselkę
• kapustę
• kalafior
• selery
• grzyby
• cebulę surową
• groszek
• paprykę
• ziemniaki
• pomidory
• bakłażany

WARZYWA STRĄCZKOWE

• fasolka mung
• fasolka adzuki
• fasolka kidney
• soczewica czerwona oraz miso
• sos sojowy
• tofu oraz napoje i śmietany sojowe

Warzywa strączkowe są ciężkostrawne, co może zaburzyć dosha vata. Wszystkie warzywa strączkowe należy namoczyć na kilka godzin i gotować w garnku bez przykrywki, aby zmniejszyć ich właściwości wzdymające.

Vata powinna dodawać do nich:

• kombu
• kurkumę
• imbir
• kolendrę
• czosnek lub asafetydę
• majeranek
• kminek

Należy jeść rzadziej:

• fasolkę czarną
• fasolkę czarne oczko
• fasolkę jaś
• fasolę białą
• groch
• brązową soczewicę

ORZECHY I NASIONA

Wszystkie orzechy i wszystkie mleka orzechowe. Osobiście polecam jednak namaczać większość orzechów lub pestek na parę godzin lub gotować przed spożyciem ze szczyptą soli. Polecam też szczególnie dla vaty masła i kremy orzechowe.

ZBOŻA

• owies
• ryż
• komosa ryżowa
• pszenica.
• rzadziej amarantus i orkisz

Vata powinna wybierać zboża z natury ciężkie i sycące. Uważam także, że gryka spożywana niezbyt często i jej przetwory także nie wpłyną na zaburzenie tej dosha.

Dosha vata nie toleruje pieczywa drożdżowego, ponieważ powoduje ono mniejsze lub większe zaburzenia trawienia oraz zaburzenia wchłaniania innych pokarmów. Wszelkie więc wypieki powinny być więc robione na zakwasie.

Jednak nawet zdrowe pieczywo nie powinno gościć zbyt często w jadłospisie vata ze względu na jego suchość i lekkość. Polecam za to ciężki, wilgotny i słodki chleb esseński.
Należy jeść rzadziej: jęczmień, kukurydza, owies, żyto.

NABIAŁ

• jaja
• mleko ekologiczne
• jogurty, ale w niewielkiej ilości

Vata miewa często uczulenie na mleko, szczególnie w dzieciństwie.

Najlepsze dla vata jest ciepłe mleko z przyprawami lub w ciepłych porach roku rozcieńczony jogurt w postaci lassi z przyprawami.

Jogurt zwykły lub owocowy nie powinien być spożywany zbyt często ze względu na jego działanie wychładzające.

OLEJE

Wszystkie, ale należy ograniczyć ilość sojowego i kukurydzianego.

PRZYPRAWY

Wszystkie, jeśli stosuje się je z umiarem.

Często zdarza się tak że osoby z przewagą tej dosha mają tendencje do nadużywania przypraw, co wpływa na zaostrzenie vata.

Należy częściej używać przypraw ułatwiających trawienie jak:

• imbir
• asafetyda
• kminek
• kardamon
• koper
• pieprz czarny

SUBSTANCJE SŁODZĄCE

Wszystkie oprócz białego cukru.

Osoby typu vata cierpią często na zaburzenia poziomu glukozy we krwi więc powinny unikać potraw, które mogą bardziej rozchwiać i tak jego niestabilny poziom, a zazwyczaj są to potrawy zawierające biały cukier. Polecam miód, ale zawsze na zimno. Smak słodki pochodzący od zdrowych źródeł jest mocno nawilżający dlatego i bardzo odpowiedni dla dosha vata.

NAPOJE

• ciepła woda z cytryną
• ciepła woda z imbirem
• herbatka z lukrecji, z rumianku, z mięty, z kopru włoskiego, z malin
• wino, wino zmieszane z wodą

Vata powinna pamiętać o odpowiedniej ilości płynów przyjmowanych codziennie – około 1,5 -2 litra.

Nie powinno być jednak płynów za dużo, bo wówczas zostanie ona zaburzona.

Należy pić rzadko:

• intensywne wysokoprocentowe alkohole
• yerba mate
• piwo
• czarną herbatę
• kawę

Mamy nadzieję, że ta wyczerpująca lista pomoże wszystkim joginom typu Vata w zbudowaniu dla siebie zdrowej diety.

Więcej o tym, jak świadomie się odżywiać z duchem jogi posłuchasz w podcaście:

Praktykuj jogę z Internetowym Studiem PortalYogi.