Ćwiczenia oddechowe – Pranajama

Dla kogo?

Pranajamę może praktykować każdy. Wyjątkiem są osoby mające kłopoty z układem oddechowym, kobiety w ciąży powinny unikać ćwiczeń oddechowych wymuszających skurcze mięśni brzuch np. bhastirka, kapalabhati.

Pochodzenie pranajamy

Pranajama to starożytna praktyka, której korzenie można znaleźć w wedyjskim tekście Upaniszady (zbiór najważniejszych tekstów filozoficzno-religijnych hinduizmu). Pranajama jest czwartą z ośmiu gałęzi jogi opisanych w Joga Sutrach Patańdźalego. Słowo pranajama wywodzi się z sanskrytu i jest zlepkiem dwóch oddzielnych terminów – prana tłumaczone jako energia życiowa, siła witalna ale także oddech i ayama czyli poszerzać, zwiększać wydłużać.

Co to jest pranajama?

Pranajama jest zwiększaniem energii życiowej poprzez oddech czy też wolicjonalną kontrolą oddechu w celu zwiększenia witalności. Potocznie definiowana jako zbiór technik oddechowych.

Ćwiczenia oddechowe a prana – co to takiego?

Prana w szerokim ujęciu jest energią stwarzającą i podtrzymującą wszystko co zostało stworzone, w węższym ujęciu jest to energia życiowa utrzymująca nas przy życiu.
Poprzez kontakt z własnym oddechem jesteśmy w stanie skomunikować się z tą energia życiową a także na bardzo subtelnym poziomie także z umysłem.

Ćwiczenia oddechowe dla umysłu

Najłatwiej zauważyć ciało ponieważ ma formę i kształt. Oddech możemy zauważyć poprzez skupienie na drodze jaką pokonuje i natomiast najtrudniejszym do uchwycenia jest umysł, który tworzy nasze myśli. Efekty myślenia możemy jednak zaobserwować w naszych emocjach, percepcji świata i poziomie stresu. Używając oddechu można doprowadzić do uspokojenia systemu nerwowego i równowagi umysłu.

A zatem używając namacalnego, stałego ciała i lotnego, dającego się kształtować oddechu możemy wpływać na najtrudniejszy do kontrolowania umysł.

A zrównoważony umysł wpływa pozytywnie na wszystkie sfery życia i podnosi jego jakość. Dodatkowo z perspektywy jogi oczyszczające techniki oddechowe pomagają odblokować kanały energetyczne w ciele zwane nadis, dzięki temu energia życiowa może płynąc swobodnie.

Pranajama jest dobrym przygotowaniem do medytacji przynosząc spokój i klarowność, może być jednak stosowana niezależnie od tego czy medytujesz czy nie.

Korzyści pranajamy

Ćwiczenia oddechowe na poziomie fizycznym:

• wzmacnia zakres narządów oddechowych
• zaszczepia prawidłowy wzorzec oddechowy – powolne i głębokie wdechu i wydechy
• stymuluje nerw błędny, który aktywuje przywspółczulny układ nerwowy
• spowalnia tętno
• zwiększa się ilość tlenu w organizmie
• układ nerwowy uspokaja się
• zmniejsza poziom stresu

Na bardziej subtelnym poziomie ćwiczenia oddechowe:

• poprawiają koncentrację
• uwalniają od napięć
• wzmagają poczucie łączności z wszechświatem
• oczyszczają pole mentalne (zmniejsza się gonitwa myśli)

Rodzaj ćwiczeń oddechowych  – pranajama na każdą okazję

Istnieje wiele technik pranajamy, które mają różne efekty, podobnie jak asany. Najbardziej popularne to:

1. Ujjayi – głęboki oddech przypominający dźwięk fal oceanu
2. Kaphalabathi, która działa energetyzująco, charakteryzuje się szybkim rytmem i silnymi skurczami brzucha
3. Nadi śodhana – oczyszczający oddech naprzemienny. Najczęściej pranajamę wykonuje się w pozycji siedzącej z wyprostowanym kręgosłupem ale niektóre techniki pozwalają na pozycje leżącą (na plecach).

O czym pamiętać w praktyce pranajamy?

Proste techniki oddechowe polegające na koncentracji na oddechu, wydłużaniu wdechu i wydechu można wykonywać samemu, należy jednak pamiętać, że zatrzymania oddechu zwane kumbhaka uważane są za bardziej zaawansowane i nie należy ich ćwiczyć przed opanowaniem innych technik. Warto także pamiętać, że podczas pranajamy nie należy wymuszać oddechu, praktyka powinna być komfortowa i spokojna.